Μια σημαντική διορθωτική δράση έναντι φαινομένων διόγκωσης του χρέους θα ήταν να βάλουμε τις μακροπρόθεσμες οικονομικές πάνω από το βραχυπρόθεσμο πολιτικό συμβιβασμό και να εξετάσουμε ρεαλιστικά το ρυθμό και την έκταση της ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής αγοράς, δήλωσε στο περιοδικό ο Scott Mather, managing director και επικεφαλής παγκόσμιων αγορών της PIMCO. Ο Mather σημειώνει ότι η επιθυμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πολιτική ενότητα συχνά χρησιμοποιείται για να κρύψει τις αστάθειες στα κράτη-μέλη. Ακόμη χειρότερα, αυτές οι προτεραιότητες μπορεί να βοήθησαν στην επιτάχυνση των ανισορροπιών που οδήγησαν στην πρόσφατη κρίση. «Παρά το γεγονός ότι οι κανόνες που ίσχυαν είχαν ως στόχο να περιορίσουν τα μη βιώσιμα δημοσιονομικά ελλείμματα, οι μηχανισμοί εφαρμογής ήταν αδύναμοι και συνήθως παρακάμπτονταν» λέει ο Mather. «Αυτή η έλλειψη αστυνόμευσης επέτρεψε στις χώρες να μην προχωρήσουν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις όταν τα πράγματα ήταν καλύτερα και να συσσωρεύουν μεγάλα ποσά χρέους».
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το πρωτογενές ισοζύγιο του προϋπολογισμού της χώρας, με εξαίρεση τις πληρωμές τόκων, παρουσίασε πλεόνασμα πριν από την ένταξη της στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Αλλά από το 2002, που υιοθέτησε το ευρώ σημειώνει ελλείμματα, κυρίως λόγω χαλάρωσης της δημοσιονομικής της πολιτικής.
Η εύκολη πίστωση που πήρε η Ελλάδα με τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη, καθώς και οι γενναιόδωρες δημόσιες δαπάνες που προηγούνταν των εθνικών εκλογών, οδήγησαν το έλλειμμα της χώρας πάνω από 12% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος το 2008, κατακρημνίζοντας την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας.
«Εκτός από την ενθάρρυνση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού, το ευρώ έχει δώσει στις χώρες την ψευδαίσθηση της σύγκλισης και έτσι αποδίδουν λιγότερη έμφαση σε σημαντικές ανισότητες σε βασικά μεγέθη όπως ο βαθμός της συμμετοχής του εργατικού δυναμικού, της παραγωγικότητας και τις διαφορές στην ανταγωνιστικότητα» υπογραμμίζει το άρθρο.
«Η οικονομική κρίση έφερε στο φως η άνιση φύση των οικονομιών», επιβεβαιώνει η Laura Sarlo, αναλύτρια της Loomis Sayles & Company. «Οι πολιτικοί και οι πολίτες επαναπαύτηκαν στις επιδοτήσεις που εμμέσως συνέβαλαν στη διατήρηση του συστήματος. Οι χώρες που βρίσκονται υπό τη μεγαλύτερη πίεση είναι εκείνες που είχαν μεγάλα δίδυμα ελλείμματα, τρεχουσών συναλλαγών και δημοσιονομικό».
Η επόμενη πράξη
Ο Steven Major, επικεφαλής έρευνας της HSBC για τις αγορές σταθερού εισοδήματος προχωρά την ιδέα της ανομοιογένειας ένα βήμα παραπέρα. Σε έκθεσή του, επισημαίνει ότι οι χώρες της ΕΕ στην πραγματικότητα δεν είναι κυρίαρχες, με την έννοια ότι δεν μπορούν να εκδίδουν ομόλογα στο νόμισμά τους ή να τυπώνουν χρήμα όπως κάνουν άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Και δεν μπορούν να υποτιμήσουν το νόμισμά τους. Αντιθέτως, οι χώρες που έχουν τις δυνατότητες αυτές έχουν επίσης μεγαλύτερη ευελιξία στη χάραξη πολιτικής και καλύτερη αναπτυξιακή δυναμική. Σε περιόδους κρίσης, οι χώρες εκτός των 16 μελών της Ευρωζώνης -τουλάχιστον εκείνες με ισχυρό νόμισμα και οικονομίες- μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις δυνατότητες αυτές για να «εξορκίσουν» τη χρεοκοπία ή να ενθαρρύνουν την κατανάλωση μέσω της νομισματικής πολιτικής. Τέτοιες διαφορές σε μεγάλο βαθμό αγνοήθηκαν από τις αγορές χρέους, σύμφωνα με τον Major.
«Η παραδοχή ότι όλα τα κράτη δεν είναι το ίδιο ‘κυρίαρχα’ σπάνια τονίζεται, σε μια στιγμή που οι αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας έχουν έρθει στο επίκεντρο», σημειώνει. «Για μια χώρα που είναι πραγματικά ‘κυρίαρχη’, δεν υπάρχει μεγάλος βαθμός πιστοληπτικής ικανότητας που μπορεί να αξιολογήσει ένας οίκος», υποστηρίζει ο Major, ακριβώς λόγω της ικανότητάς του να τυπώσει χρήμα. Και προτείνει ότι ένα ακριβέστερο μέτρο σύγκρισης, ήτοι τη σύγκριση των επιπέδων των CDS με τις αξιολογήσεις.
Επιπλέον, οι φορείς χάραξης πολιτικής και οι παίκτες της αγοράς πρέπει να καταλάβουν πως το χρέος μετράει, σύμφωνα με τον Mather.
«Πολλοί μόλις τώρα αρχίζουν να κατανοούν ότι η ταχεία αύξηση του χρέους μπορεί να είναι μια πηγή αστάθειας και να οδηγήσει οικονομική κρίση», λέει.
Ένα άλλο βασικό μάθημα είναι η ανάγκη για καλύτερη εναρμόνιση της ΟΝΕ. «Μία βιώσιμη λύση για τη ζώνη του ευρώ θα ήταν η πλήρης υιοθέτηση ενός ομοσπονδιακού δημοσιονομικού συστήματος», λέει η Laura Sarlo, αντιπρόεδρος της Loomis Sayles & Co. και αναλύτρια, αν και προσθέτει ότι δεδομένης της «αποστροφής προς ένα ομοσπονδιακό σύστημα,» η λύση αυτή μάλλον δεν είναι και τόσο πιθανή.
Την ίδια στιγμή, το κύμα λιτότητας που θα πλήξει την Ευρώπη επιφυλάσσει πολλά δεινά.
«Τα κράτη που έχουν υψηλά επίπεδα χρέους δεν θα είναι σε θέση να αναπτυχθούν, δεδομένου ότι αντιμετωπίζουν πολυετή προγράμματα λιτότητας, ενώ οι οικονομίες της Ευρωζώνης που βρίσκονται στην πιο δύσκολη θέση μπορεί να αντιμετωπίσουν ακόμα και αποπληθωρισμό» τονίζει ο Major.
Προβλέπει ακόμα πως οι εν λόγω ασθενέστερες οικονομίες θα αποτελέσουν τροχοπέδη για την παγκόσμια ανάπτυξη για πολλά χρόνια, αν και αναμένει πως οι πιο «ζωντανές» αναδυόμενες χώρες θα αντισταθμίσουν εν μέρει τις συνέπειες. Με αυτή την άποψη συμφωνεί και ο Mather. «Είμαστε ακόμα σε ένα πρώιμο στάδιο που η αγορά συνειδητοποιεί τη σημασία που διαδραματίζει το χρέος τόσο στην οικονομική ανάπτυξη όσο και στην αστάθεια», συμπληρώνει.
Σε κάθε περίπτωση, το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Εν μέσω αβεβαιότητας για την ισχύ της παγκόσμιας ανάπτυξης, η μάχη της Ελλάδας με τους «τιτάνες του χρέους» παραμένει στο επίκεντρο. Όπως αναφέρει το περιοδικό, η τύχη των ηρώων στις αρχαίες τραγωδίες απέρρεε από τον χαρακτήρα τους. Και πτυχές «όπως η αποφασιστικότητα, ο συμβιβασμός και η ευελιξία» είναι οι ιδιότητες που θα δώσουν ώθηση στα Ευρωπαϊκά κράτη-και φυσικά και στη χώρα μας.
*Το CME Magazine είναι τριμηνιαία έκδοση του ομίλου CME Group, ο οποίος διαχειρίζεται τις αγορές CME, CYBOT, NYMEX και COMEX.
http://www.capital.gr/News.asp?id=1036562
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου